Sizwile ngama-tsunami kaningi. Lawa ngamagagasi okuzamazama komhlaba adalwa uchungechunge lwamaza amakhulu avela ukuzamazama komhlaba ngaphansi kwamanzi. Kungabuye kwakhiwe ngokudilika komhlaba, ukuqhuma kwentaba-mlilo noma imeteorite. Ingabe siyazi ukuthi ama-tsunami akheka kanjani nokuthi yini okufanele siyenze uma kwenzeka kuba nesixwayiso se-tsunami? Uma ufuna ukwazi okwengeziwe ngalesi sihloko, ungabonisana ukuthi i-tsunami iqala kanjani.
Yakha kanjani i-tsunami
I-Offshore, amagagasi e-tsunami angaba izinkulungwane zamakhilomitha ubude futhi abe nobubanzi obulinganayo phakathi kwawo. Futhi, ekujuleni kolwandle, amagagasi angahamba ngokushesha njengejethi, afike kumakhilomitha angama-600 ngehora (cishe amakhilomitha ayinkulungwane ngehora) futhi, lapho efika ogwini, dala amaza angaphezu kwamamitha angama-30. Ukuze ujule kulesi simo, sincoma ukuthi ufunde mayelana ukuthi kwenzeka kanjani i-tsunami.
Amagagasi e-tsunami awakhuphuki aze asondele ogwini. Ngakho-ke, imikhumbi esebenza olwandle oluphakeme ayikwazi ukubona ama-tsunami, ngoba amagagasi awaphakeme kangako.
Yize kungewona wonke ama-tsunami agcina edale umonakalo, onke angaba yingozi, ngoba igagasi eliqala ngamasentimitha ayi-12, amagagasi akhiqizwa ukuzamazama komhlaba ngaphansi kwamanzi angaphakama ngamamitha ayikhulu Asakazeka nhlangothi zonke futhi uma efika ogwini athola ukuphakama. Iqiniso elithakazelisayo ukuthi i- Izinto ezi-5 obungazazi ngama-tsunami zingakumangaza ngemvelo yazo.
Lapho ukuzamazama komhlaba kwenzeka, kuthatha isikhathi esingakanani ukuthi amagagasi afinyelele ogwini? Lokhu kuxhomeke ohlotsheni lwe-tsunami. Kunezinhlobo ezimbili:
- Esokuqala, okuthiwa "sendawo" noma "esiseduze nendawo ebabazekayo" esingakhiwa ukuzamazama komhlaba endaweni eseduze futhi okuthatha imizuzu embalwa ukufika ogwini.
- Uhlobo lwesibili lwe-tsunami "indawo ekude kakhulu kuyo" futhi lubangelwa ukuzamazama komhlaba okwenzeke kude namakhulu amakhilomitha futhi okungathatha kusuka emahoreni amathathu kuya kwangu-22 ukufinyelela ezindaweni ezisogwini.
Yini okufanele uyenze uma kwenzeka kuba ne-tsunami?
Ukubona ukuthi kukhona i-tsunami kufanele unikeze lezi zimpawu:
- Ogwini ungabona ukuthi kanjani ugu luyahlehla.
- Uma usebhishi futhi uzwa ukuzamazama komhlaba okuthatha isikhathi eside noma okukwazi ukudambisa abantu, uyazi ukuthi kuzokwenzeka i-tsunami.
- Zizwe ukubhonga okukhulu okuvela olwandle
Uma lezi zimpawu zinikezwa, kufanele ungene phakathi nezwe, ushiye ugu futhi ukhuphukele phezulu ngangokunokwenzeka endaweni ephakeme. Ukuze uthole ukwaziswa okwengeziwe mayelana nendlela yokulungiselela i-tsunami, ungabheka lesi sihloko imiphumela yokuzamazama komhlaba kanye nobudlelwano bakho nama-tsunami.
Kuyathakazelisa kakhulu imininingwane echithwe futhi ngaphezu kwakho konke iqiniso elibuhlungu lokwenzekayo ngokushisa komhlaba, nokuthi abantu abaningi abaluboni usongo olukhulu olubeka engcupheni ukusinda kwempilo emhlabeni