Phakathi kwezinhlobo zokungcola okukhona esinazo ezingathintwa ngqo noma zihlaziywe. Imayelana nokungcola okulula. Lokhu kungcoliswa kokukhanya kungukuguqulwa kwamazinga okukhanya kwemvelo akhiqizwa yimithombo yokukhanya okwenziwe ngabantu. Ukuze uhlukanise futhi uhlaziye imithelela lokhu kungcoliseka okukhona kuzo zonke izidalwa eziphilayo kanye nemvelo, amabalazwe wokungcola okulula.
Kule ndatshana sizochaza ukuthi yimaphi amamephu wokungcola okukhanyayo nokuthi enzani.
Kuyini ukungcoliswa okulula
Ukungcoliswa kokukhanya ukushintsha kwenani lokukhanya endaweni ethile engahambisani nokukhanya kwemvelo okukhiqizwayo. Okusho ukuthi, abantu basebenzisa izibani zokwenziwa ukuze bahlale ebusuku emadolobheni. Ukufudukela kwabantu emadolobheni okweqile esiye sabhekana nakho ekhulwini leminyaka elidlule kubangela ukukhanya okweqile okuthinta ezinye izinto eziphilayo kanye nokuma kwezwe.
Impela wake wezwa izazi zezinkanyezi zikhuluma ukubonwa kwesibhakabhaka ebusuku kunzima ngenxa yalokhu kungcoliswa kokukhanya. Izinhlobo zezilwane ezinemikhuba yasebusuku nazo ziyathinteka kulokhu kukhanya okufakelwayo. Izinhlobo ezinjengezimpukane, eziya zingandile kakhulu kuyo yonke iplanethi.
Ithimba lososayensi lishicilele ibalazwe lokungcola kokukhanya okuvela emhlabeni wonke okwembula umthelela okhanyiswayo wokufakelwa emhlabeni wonke. Cishe ama-83% omphakathi womhlaba kanye namazwe angaphezu kwama-99% amazwe athuthukile ahlala ngaphansi kwesibhakabhaka esingcoliswe ukukhanya okufakelwayo.
Kuyo yonke iYurophu sinokungcola kokukhanya okunamandla kangangokuba abantu abangaphezu kwama-60% abakwazi ukubona iMilky Way. Ezweni lethu, sinokungcola kokukhanya okukhulu okubangela ukuthi abantu abangaphansi kuka-4% bahlale ezindaweni ezinokukhanya okuphansi okungekhona okwenziwe ngabantu.
Imiphumela yokungcoliswa kokukhanya
Sizohlaziya ngezansi kwemithelela ehlukene edalwa wukungcola okuncane empilweni yabantu nakwezinye izidalwa eziphilayo.
Ukukhanya kusakazeka esibhakabhakeni
Kuyisimo lapho ukukhanya kuphambukiselwe kuzo zonke izinhlangothi ngenxa yokuhlangana kwazo namanye ama-molecule asemoyeni nezinhlayiya ezingcolisayo ekumisweni. Lo mphumela osheshayo yilokho esikubonayo ukuthi kwenzeka kanjani i-halo ejwayelekile ekhanyayo emboza amadolobha futhi ebonakalayo amakhulu amakhilomitha kude. Siyakwazi nokubona amafu akhazimulayo njengokungathi ane-fluorescent.
Ukungena okulula nokukhanya
Ukufakwa kokukhanya kwenzeka lapho ukukhanya kukhishwa endaweni lapho kungahlasela khona ezinye izindawo ezingomakhelwane. Lokhu kuvame ukwenzeka ezindaweni zasemadolobheni lapho ukukhanya okwenziwayo kungeniswa ezindlini zangasese. Lokhu kubangela ukulahleka kwezinga lempilo njengoba, nakuba umthelela kubantu ungabonakali ngokugcwele, kuyaziwa ukuthi udala ukuphazamiseka kokulala. Uma ufuna ukwazi okwengeziwe ngemiphumela yokungcola empilweni, ungabheka isihloko sokuthi kanjani a imephu ikhombisa umoya ongcolile esiwuphefumulayo.
Ukubenyezela kwenzeka lapho abantu besemigwaqweni yomphakathi futhi ukubonakala kwakho kuphazamisekile noma kungenzeki ngomphumela wokukhanya kukhishwa ukufakwa okuhlukile okufakelwayo. Lokhu kubonakala ikakhulu ngokukhanyisa ngokweqile imigwaqo ucabanga ukuthi kwandisa ukuphepha emgwaqeni. Kodwa-ke, abashayeli bavame ukuhamba ngokushesha ezigabeni ezikhanyayo njengoba bebona kangcono.
Imiphumela kokuhlukahluka kwemvelo
Zonke ezinye izidalwa eziphilayo zithintekile ngokukhanya okwenziwe ngokweqile. Izimbali nezilwane zasebusuku zinomsebenzi ohlukile wezinto eziphilayo kunalokho okwenzeka emini. Lokhu kukhanya ngokungakhethi emabhishi kuhlasela impilo yasolwandle. Isibonelo, lokhu Ukukhanya okwenziwayo kushintsha imijikelezo yokukhuphuka nokuwa kwe-plankton yasolwandle. Kuphinde kuthinte imijikelezo yokuzala kwezimfudu zasolwandle, ngoba ziqondiswa ukukhanya kwenyanga futhi zididekile ngamalambu asemgwaqweni. Isici esithakazelisa kakhulu umthelela ukungcola kokukhanya okunawo ku ukuziphatha kwezinyoni nezinye izilwane zasebusuku.
Izinyoni, ngakolunye uhlangothi, ziyakhazimula futhi ziphazanyiswe ukukhanya okwenziwa ngokweqile. Unjalo umthelela wokuthi izinhlobo eziningi zezilwane zilahlekelwa indlela yazo ngokuphelele kanti ezinye zifuna ukudla sekwephuzile kakhulu kunokujwayelekile futhi zigcine zinesisu esingenalutho. Yonke le mithelela iphazamisa ibhalansi phakathi kwabantu abahlukahlukene futhi ivame ukuwohloka. Izinambuzane nazo ziyathinteka ngenxa yemikhuba yasebusuku kanye nokuba khona kwemithombo yokukhanya, okuphazamisa umjikelezo wazo wemvelo wobusuku bobusuku.
Ukubhujiswa komhlaba wesibhakabhaka
Singakhohlwa ukuthi isibhakabhaka sasemadolobheni sinombala ompunga nowolintshi obhubhisa ngokuphelele i-nightscape. Asikwazi ukubona izinkanyezi esibhakabhakeni, nakuba ziyifa lezizukulwane zonke futhi zibalulekile emsuka wamasiko nempucuko. Lokhu kuholela ekusweleni kwamasiko njengoba izinganekwane eziningi ezihlotshaniswa nezinkanyezi zasemkhathini kanye nolwazi lwendawo yazo maqondana nesikhathi sonyaka esizithola silahlekile kuso. Ukubheka nje esibhakabhakeni kuyinto eyinkimbinkimbi kakhulu, into ehlobene ne isithakazelo esikhulayo kumalambu asenyakatho.
Amamephu wokungcola kokukhanya nokubaluleka kwawo
Kunamamephu okungcola okukhanyayo abonisa umthelela walokhu kukhanya emhlabeni jikelele. Ukukhanya okuboniswa emabalazweni kuwumphumela we inhlanganisela yezithombe ezihlukene zesathelayithi nezilinganiso eziningi. Kungabonakala kahle ezindaweni ezinamadolobha kakhulu ngoba yilezo lapho kunokukhanya okuningi okwenziwe khona. Enye yezindawo emhlabeni eheha ukunakwa kakhulu ukusakazwa kokukhanya okuzungeze umfula iNayile Lezi zonke izindawo zokuhlala kanye namadolobhana athuthukise indlela yawo yokuphila azungeze uMfula iNayile.
Imibala ehlukahlukene isetshenziselwa ukuveza izinga lokungcola kokukhanya okukhona. Labo abaphuzi abakwazi ukusibona kahle isibhakabhaka sasebusuku, kanti abasezindaweni ezibomvu abakwazi ukubona iMilky Way. Ngokwezinye izifundo ngaphezu kwengxenye yesithathu yabantu bomhlaba wonke abakwazi ukubona umthala wethu. Ukuze uqonde kangcono isimo, ungabheka isihloko esithi Izihlambi ze-Meteor kanye nobudlelwano bazo nokungcoliswa kokukhanya.
Ngiyethemba ukuthi ngalolu lwazi ungafunda kabanzi ngamamephu okukhanya okungcolisayo kanye nomthelela okukuwo ezinhlobonhlobo zezinto eziphilayo nakubantu.